دیرینگی معماری با خاک

ریشه‌ی سنت‌های مردمی معماری با خاک به مبدا ساخت شهرهای بشری باز می‌گردد. اولین اجتماعات شهری در حدود ده هزار سال پیش در بین‌النهرین با خشت خام ساخته شد: شهر ژریشو از قدیمی‌ترین آنها به شمار می‌‌رود. دیرینگی شهر خاکی معروف بابل و برج معروفش که مرکز آن نیز محسوب می‌شد، به بیست و هفت قرن پیش می‌رسد. از آن زمان به بعد این مهارت ساخت در بیشتر شهرهای دنیا رواج یافت.

از این روست که امروزه حداقل یک– سوم مردم این عصر در ساختمان‌های گلی زندگی می‌کنند. برای اینکه این سنت‌های هزار ساله به دست ما برسد تمدن‌های شهری و روستایی متعددی فنون ساخت را همانند سازی، بازسازی و اصلاح کرده‌اند. بدین صورت این فنون توانسته‌اند مزیت‌ها،  قابلیت‌های بالقوه‌ی تطبیق با شرایط جغرافیایی،  فرهنگی و موقعیت‌های گوناگون را به اثبات برسانند.

نمونه‌های بسیاری از معماری‌های گوناگون با خاک در تمامی قاره‌ها به چشم میخورد: یکی باقیمانده‌های باستان شناختی و تاریخی؛ دیگری شهرها و روستاهای بی‌شماری که روز به روز این میراث چند ساله‌ی سنت‌ها در آنها ابدی و ماندگار می‌شود، سنت‌هایی که در نتیجه‌ی تبادلات بین تمدن‌های مختلف بارورتر شده‌اند.

به نظر می‌رسد که وقایع اخیر، پس از بحران انرژی، ما را به ادامه چرخه‌ی حیات دوباره‌ی معماری با خاک فرا می‌خواند.

استحکام و پایداری معماری با خاک

هر چند که همگان نیز در بازشناسی سنن تاریخی و مردمی معماری با خاک اذعان به دیرینگی داشته باشند باز برخی عقاید واهی بر این باور وجود دارد که بناهای گلی سست و در برابر گذر ایام مانایی و پایداری چندانی ندارد. با مطالعه‌ی دقیق بر روی باقیمانده‌های میراث کهن در سراسر دنیا، خلاف این مساله ثابت شده می‌شود. تنها در چنین شرایطی است که هما می‌توانیم امروزه در جنوب شرقی ایالات متحده، کلیساها و صومعه‌های بیشماری را ببینیم که در قرن شانزدهم از گل ساخته شده است؛ در افریقای سیاه نیز مساجد بزرگی وجود دارد که تاریخ ساخت آنها تقریبا به همان زمان می‌رسد .

باروهای عظیم دفاعی که در قرن دوازده در اطراف بسیاری از شهرهای افریقا (مراکش، فس، رباط) جنوب اروپا و خاور میانه بنا شده است حاکی از استحکامی است که بناهای گلی می‌توانند داشته باشند. از همین رو در قرن سوم قبل از میلاد امپراطوران چین با استفاده از این فنون دیوار معروف چین را ساختند. متخصصین لشکری بسیاری از سپاه‌هااز ویژگی استحکام گل خام بسیار بهره جسته‌اند: چه در اسپانیا در قرن دوم پیش از میلاد توسط هانیبال و چه توسط ارتش آمریکا در سال   1943 برای ساخت سدها، ساختمان‌ها و باندهای پرواز. از آن زمان تا کنون پیشرفت‌های فنی جدید باعث ارتقای این شیوه‌ی سنتی شده است.

فهرست مطالب:

بخش اول سنتهای تاریخی و مردمی معماری با خاک
فصل اول : دیرینگی معماری با خاک
فصل دوم : استحکام و پایداری معماری با خاک
فصل سوم :  تنوع فرم در معماری با خاک
فصل چهارم : تنوع کارکردهای خانه‌های خاکی
فصل پنجم : معماری خاک معماری جهانی
فصل ششم : روش‌های ساخت با خاک
فصل هفتم : معماری با خاک معماری اغنیا و تهیدستان
فصل هشتم : معماری با خاک در شهرسازی
فصل نهم : معماری با خاک در ساخت روستاها
فصل دهم : آرایه‌های معماری با خاک
فصل یازدهم : شهوت گرایی در معماری با خاک
فصل دوازدهم : بلند مرتبگی بناهای خاکی
فصل سیزدهم : عظمت بناهای خاکی
فصل چهاردهم : آسایش در معماری با خاک
فصل پانزدهم : زوال، اعاده‌ی حیثیت وانحراف معماری با خاک
فصل شانزدهم : سنت و تجدد در معماری با خاک
بخش دوم حال و آینده ی معماری با خاک
اقدامات اولین پیشگامان در اروپا از سال 
اولین خانه های ییلاقی در اروپا و ایالات متحده معماری
نوین با خاک از دیدگاه: لوکوربوزیه، فرانک لوید رایت و شیندلر
کلیسا در ایالت متحده
گورنا: روستایی مدرن در مصر